Edirne’deki Hıdırlık Tabyaları Balkan Savaşları’nın 100. yılında ayağa kaldırılıyor. Şükrü Paşa komutasında Bulgarlara karşı destansı bir direnişin gösterildiği tabyalarda özel soğuk hava depoları, 120 metrelik tüneller ve 4 adet cephanelik bulunuyor. İstanbul’u korumak için yapılan tabyalarda, dönemine göre ileri savunma teknikleri kullanılmış.

Balkanlar üzerinden gelen düşman ordularının ciddi bir direnişle karşılaşmadan başkent İstanbul’a kadar gelmesi Osmanlı yönetimini Edirne’de savunma hattı oluşturmaya sevk etti. Bunun üzerine şehirde en büyüğü Hıdırlık olmak üzere 30’a yakın tabya inşa edildi. Tabyaların yapılmasıyla birlikte düşman kuvvetlerinin ilerleyişi önemli ölçüde durduruldu. Direnişlerin en büyüğü ise Edirne Müdafii Şükrü Paşa tarafından Balkan Savaşları sırasında Bulgar kuvvetlerine karşı gösterildi. Osmanlı’nın serhat şehri, Bulgar ordusuna karşı güç şartlar altında 6 ay boyunca kahramanca savunuldu.

1800’lü yılların son çeyreğinde yapılmasına rağmen Hıdırlık Tabyaları’nda ileri savunma teknikleri kullanıldı. Üç daireden oluşturulan savunma hattının en başında 8 metre derinliğinde ve bin 800 metre uzunluğunda tabyaların etrafını çevreleyen çukur kazıldı. Toprak hendekten sonra topların yerleştirildiği platform ve cephanelik yapıldı. En iç halkada ise karargâh ve karargâh ile savunmanın dış halkasını birbirine bağlayan 120 metre uzunluğunda tünel bulunuyor. Tünelin ortalarında özel havalandırma sistemi ile hava sıcaklığının sabit derecede tutularak mühimmatın patlamasının engellendiği 4 adet cephanelik inşa edildi.

Tünelin alt kısmında ise yaralı askerlere tıbbi müdahalenin yapıldığı ve yiyeceklerin saklandığı özel odalar yapıldı. Kışın toplanan kar bu odalara konularak yiyeceklerin bozulmaması sağlandı. Bir dönem büyük acıların yaşandığı tabyalar savaşların sona ermesinin ardından kendi kaderine terk edildi. Harabeye dönen Osmanlı’nın en önemli savunma hattını sarhoş ve madde bağımlıları mesken tuttu. Tabyaların eski ihtişamlı günlerine dönmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı harekete geçti. Geçen yıl aralık ayında yapılan ihalenin ardından tabyalarda temizlik ve restorasyon çalışmaları başlatıldı. Onarımın tamamlanmasıyla birlikte tabyalar, Osmanlı’nın Rumeli’ye geçişinden Cumhuriyet’e kadar olan dönemin panoramik olarak gösterileceği mekana dönüştürülecek. İl Kültür ve Turizm Müdürü İrfan Özcan, Edirne’deki tabyaların yapılma sürecinin 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’na kadar uzandığını söyledi. Yapılan savaşta Balkanlar üzerinden gelen Rus ordusunun Edirne’de ciddi bir direnişle karşılaşmadan İstanbul’a kadar ilerlediklerini anlatan Özcan, bu savaşın sonucunda Osmanlı’ya çok pahalıya mal olan Edirne Anlaşması’nın imzalandığını hatırlattı.

Dönemin Osmanlı yönetiminin, İstanbul’u muhtemel saldırılardan korumak amacıyla Edirne’de bir savunma hattı oluşturduğunu ifade eden Özcan, bu kapsamda en büyüğü Hıdırlık olmak üzere 30 civarında tabyanın inşa edildiğini vurguladı.

Tabyaların II. Abdülhamit döneminde son haline getirildiğini dile getiren Özcan, Balkan Savaşları sırasında Edirne’nin 155 gün boyunca Bulgar kuvvetlerine karşı bu tabyalarla savunulduğunu kaydetti.

Zaman içerisinde kaderine terk edilen tabyaların yeniden ihyası için Balkan Savaşları’nın 100. yılında restorasyon çalışmasının başlatıldığını ifade eden Özcan, çalışmaların tamamlanmasıyla birlikte tabyaların Osmanlı’nın Rumeliye geçişinden Cumhuriyet dönemine karar olan dönemin panoramik olarak gösterileceğini mekan haline geleceğini açıkladı.

Yüklenici firma adına alanlar çalışmaları yürüten tabya uzmanı arkeolog Ömer Yörükoğlu, 2012 yılında başlarında başlattıkları çalışmalarda büyük ölçüde toprak hafriyatı yaparak karargah kısmını restorasyona hazır hale getirdiklerini belirtti. Bundan sonraki aşamanın onarım ve imalata yönelik olacağını ifade eden Yörükoğlu, alanın çevre düzenlemesinin yapılmasından sonra tabyaların Osmanı tarihi müzesi olacağını kaydetti. Tabyanın restorasyon işinin sözleşme ve yer teslimi Aralık 2011’de yapıldı. Çalışmaların bu tarihten itibaren 760 takvim gününde bitirilmesi gerekiyor.